Η ομοφυλοφιλία κι οι λέξεις της

Αφιέρωμα: Γλώσσα & ομοφυλοφιλία

Είσαι ομοφυλόφιλος; Γκέι; Αδερφή; Λεσβία; Γκέι γυναίκα; Ποια λέξη σ' εκφράζει καλύτερα; 614 γκέι γυναίκες και άντρες απ' την Ελλάδα απαντούν.

του Λύο Καλοβυρνά / στατιστική ανάλυση: Κωστής Σπηλιώτης

 

Ποιες λέξεις μας εκφράζουν; Ποιες λέξεις μας ενοχλούν; 614 άντρες και γυναίκες είπαν στο 10% ποιες λέξεις τους πονάνε και ποιες λέξεις προτιμάνε για ν' αυτοπροσδιορίζονται.

Οι γκέι νικάνε τους ομοφυλόφιλους!

Προτιμότερη λέξη και για τους άντρες αλλά και για τις γυναίκες στέφεται η λέξη «γκέι». Οι ομοφυλόφιλοι/ες είναι λέξη υπό κατάργηση, ενώ η πιο απεχθής λέξη είναι το «ανώμαλος/η». Έξι στους δέκα προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι (62%), και μόνο 2 στους 10 ως ομοφυλόφιλοι (20%).

Οι γκέι γυναίκες νικάνε τις λεσβίες!

Η λέξη «γκέι» επικρατεί και στις γυναίκες που αγαπούν γυναίκες. Τρεις στις δέκα γυναίκες προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι, σε αντίθεση με δύο στις δέκα που προτιμούν τη λέξη λεσβία. Μόλις μία στις δέκα προτιμά τη λέξη ομοφυλόφιλη και ένα 6% τη λέξη κουήαρ.

Κι η μειοψηφία;

Μόλις το 2,8% των αντρών προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως αδερφές, πούστηδες ή κουήαρ δηλαδή λιγότερο από ένας στους δέκα.

Παίζει ρόλο η ηλικία στο ποια λέξη προτιμάμε;

Η ηλικία φαίνεται πως παίζει μικρό ρόλο όσον αφορά τις προτιμήσεις αυτοπροσδιορισμού. Στις μικρότερες ηλικίες (κάτω των 25) οι άντρες προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι (62%), ενώ στις ηλικίες 25-50 το ποσοστό μειώνεται ελαφρώς στο 53%. Δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές για τη λέξη «ομοφυλόφιλος» σε σχέση με την ηλικία.

Ενδιαφέρον είναι ότι στους άντρες η ηλικιακή ομάδα που προτιμά περισσότερο να αυτοπροσδιορίζεται με ανακτημένες λέξεις (πούστης, αδερφή, κούηαρ) είναι οι 35-50, φτάνοντας στο 11,2%, καθώς σε όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες το ποσοστό κυμαίνεται γύρω στο 7%.

Σε ποια ηλικία είσαι γκέι γυναίκα, σε ποια είσαι λεσβία;

Μόνο οι γυναίκες ηλικίας 35-50 φαίνεται να αντιπαθούν τη λέξη «γκέι», αφού μόλις το 8,3% αυτοπροσδιορίζεται έτσι. Προτιμούν το λεσβία και το ομοφυλόφιλη (20,8% και 12,5% αντίστοιχα, τα ψηλότερα ποσοστά για αυτές τις λέξεις σε όλες τις ηλικιακές ομάδες).

Αντιθέτως, σε όλες τις άλλες ηλικιακές κατηγορίες οι γυναίκες προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι κατά 26,5% και όχι ως λεσβίες.

Κι οι ομοφυλόφιλες; Στη χωματερή!

Σε ελάχιστες γυναίκες αρέσει η λέξη «ομοφυλόφιλη»; Μόλις το 7,5% των γυναικών προτιμά τη λέξη ομοφυλόφιλη σε όλες τις ηλικίες – εκτός από τις γυναίκες ηλικίας 35-50, όπου το ποσοστό ανεβαίνει στο 12,5%, αλλά παραμένει χαμηλό.

Οι άλλοι πώς να μας λένε;

Εμείς νιώθουμε εντάξει με τη λέξη που επιλέγουμε για τη σεξουαλικότητά μας, αλλά είναι εντάξει να τη χρησιμοποιούν και άλλοι όταν απευθύνονται σ' εμάς; Μάλλον όχι. Που σημαίνει ότι δεν νιώθουμε άνετα με τις λέξεις αυτές, ακόμα και τις πιο «άκακες».

Γκέι

Μόνο το 54,5% των αντρών και το 61,9% των γυναικών που αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι το θεωρούν εντάξει να τους αποκαλούν έτσι άλλοι.

Λεσβίες

Ακόμα λιγότερο αποδεκτή είναι η λέξη λεσβία, αφού λιγότερες από τις μισές γυναίκες που αυτοπροσδιορίζονται ως λεσβίες (46,6%) το θεωρούν εντάξει να τις λένε έτσι και οι άλλοι. Είναι αποκαλυπτικό λοιπόν ότι η λέξη «λεσβία» δεν είναι τόσο άκακη όσο θα θέλαμε να είναι.

Ομοφυλόφιλοι/ες

Λιγότερους απ' τους μισούς άντρες (47,2%) που αυτοπροσδιορίζονται ως ομοφυλόφιλοι το θεωρούν εντάξει να τους λένε έτσι και οι άλλοι. Αντιθέτως, το 100% των ομοφυλόφιλων γυναικών το θεωρούν εντάξει – μόνο που ελάχιστες γυναίκες επιλέγουν αυτό τον όρο.

Αδερφές, Πούστηδες και Κούηαρ

Δεν εκπλήσσει το ότι μόνο το 37,5% των αντρών που αυτοπροσδιορίζονται ως πούστηδες και το 22,2% αυτών που προτιμούν τη λέξη αδερφή το θεωρούν εντάξει να τους λένε και άλλοι έτσι. Ακόμα και όταν ανακτήσουμε μια κακοποιητική λέξη, δεν σημαίνει ότι είναι εύκολο να την ακούμε από άλλους.

Αντιθέτως εφτά στους δέκα κουήαρ νιώθουν άνετα να τους λένε και άλλοι έτσι, γεγονός που είναι αναμενόμενο, αφού είναι μια λέξη ακατανόητη στο γενικό πληθυσμό, οπότε δεν έχει κανέναν αρνητικό χρωματισμό και άρα κανένα προσωπικό κόστος ή ντροπή, με εξαίρεση πολύ περιορισμένα περιβάλλοντα.

Ποια λέξη μισούμε περισσότερο;

Η συντριπτική πλειοψηφία απεχθάνεται τη λέξη «ανώμαλος/η», όποια λέξη αυτοπροσδιορισμού κι αν προτιμά. Το 39% των γκέι και των ομοφυλόφιλων αντρών, το 44% των γκέι γυναικών και το 28% των κουήαρ γυναικών απεχθάνεται περισσότερο τη λέξη «ανώμαλη/ος».

Το μπότομ φάιβ των χειρότερων λέξεων είναι:

Για τους άντρες

Ανώμαλος 39%
Πούστης 26%
Λούγκρα 15%
Αδερφή 11,8%

Για τις γυναίκες

Ανώμαλη: 39%
Πλακομούνα: 26%

Αποκαλυπτικό είναι ότι μία στις δέκα γυναίκες που αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι θεωρεί τη λέξη «λεσβία» τη χειρότερη που υπάρχει.

Τι ίσχυε παλιότερα;

Το 2004 το 10% είχε διεξαγάγει έρευνα για τις λέξεις αυτοπροσδιορισμού. Έντεκα χρόνια μετά, οι προτιμήσεις μοιάζουν να αλλάζουν ελαφρώς, αλλά όχι οι απέχθειές μας. Όλο και περισσότεροι άντρες και γυναίκες προτιμούν τη λέξη γκέι, όλο και λιγότεροι τη λέξη ομοφυλόφιλος/η. Αντίθετα η λέξη «ανώμαλος» παραμένει η πιο απεχθής.

Από τα 66 άτομα που είχαν απαντήσει (46 άντρες, 20 γυναίκες, ηλικίας 15-45), το 48,5% προτιμούσε να αυτοπροσδιορίζεται ως «γκέι» (ανέβηκε στο 62% το 2012), το 21% ως «ομοφυλόφιλος», το 12% ως «αδερφή», ενώ το 8% ως «πούστης». Το 14% προτιμούσε την έκφραση «του αρέσουν οι άντρες».

Στις γυναίκες, μόλις ένα 12% προτιμούσε να αυτοπροσδιορίζεται ως «λεσβία», το 6% ως «ομοφυλόφιλη» και μόλις το 3% ως γκέι γυναίκα. Το υψηλότερο ποσοστό (15%) προτιμά το «μου αρέσουν οι γυναίκες». Στην έρευνα του 2012, οι περισσότερες γυναίκες προτιμούν να αυτοπροσδιορίζονται ως γκέι (32%) και μόνο το 22% ως λεσβίες.

Η λέξη που ενοχλούσε περισσότερο όταν ακουγόταν δημόσια ήταν «ανώμαλος» (65%), «πούστης» (50%), «πούστρα» (53%) και «πισωγλέντης» (36%). Μόλις ένα 4,5% ενοχλούνταν από το «γκέι». Στις γυναίκες η λέξη που ενοχλούσε περισσότερο ήταν «ανώμαλη» (33%) και «τζιβιτζιλού» (26%), αλλά ένα 3% ενοχλούνταν και από τη λέξη «λεσβία».

Ταυτότητα έρευνας