Ρεπορτάζ

Όταν η τηλεόραση (ΔΕΝ) συνάντησε τους γκέι

του Θοδωρή Αντωνόπουλου

Χάθηκε το ανδροπρεπές μπλε της χρώμα; Ποιοι δαίμονες με αντένες σκανδαλίζουν τα χρηστά μας ήθη; Έχει πήξει η τηλεόραση στις αδερφές;

Ευτυχώς ή δυστυχώς, τίποτα από όλα αυτά δε συνέβη. Κατά βάση λαϊκό μέσο, η τηλεόραση είναι ιδιαίτερα συντηρητική απέναντι στη διαφορετικότητα εν γένει. Την ομοφυλοφιλία την αποδέχεται μόνο σαν αλατοπίπερο στη μεσημεριανή "ζώνη της κλειδαρότρυπας", σαν ανώδυνη γραφικότητα σε "μοντέρνα" σίριαλ ή πικάντικη σάλτσα σε cult μεταμεσονύκτιες εκπομπές. Ελάχιστες εξαιρέσεις όπως οι λαζοπουλικοί "Μήτσοι" ή η αναμετάδοση παλιότερα της γκέι αμερικανικής σειράς "Queer as Folk" επιβεβαιώνουν απλώς τον κανόνα. Ακόμα και οι συμπαθείς γκέι ήρωες που ενσάρκωναν οι Γιάννης Μπέζος ("Απαράδεκτοι") και Αλέξανδρος Ρήγας ("Δύο Ξένοι") έμεναν στις καλές προθέσεις.

Όταν όμως ακόμα και οι καλές προθέσεις παρεξηγηθούν, πίπτει ράβδος. Όλοι θυμόμαστε τις αντιδράσεις που προκάλεσε το φιλί μεταξύ δύο αγοριών στο περσινό σίριαλ "Κλείσε τα Μάτια", όταν η τρυφερότερη μορφή ανθρώπινης επικοινωνίας χαρακτηρίστηκε από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης "χυδαία εκδήλωση" και "ιδιορρυθμία που είναι έξω από την παραγωγική διαδικασία της ζωής". Και όλοι διαπιστώνουμε την κανιβαλιστική διάθεση των καναλιών όταν γίνεται λόγος για γκέι "σκάνδαλα" ("αποκαλύψεις" Τριανταφυλλόπουλου, υποθέσεις μπαρ "Spices", "Φλόγα" κ.λπ.). Επειδή όμως το θέμα προφανώς πουλάει, τα… "κουσούρια" επανήλθαν δριμύτερα στο γυαλί. Φέτος προβάλλονται πέντε (!) σίριαλ με γκέι χαρακτήρες. Ήρωας αξιοπρεπής και αρκετά "καθημερινός" είναι αυτός που ενσαρκώνει ο Κώστας Ασπιώτης ως νεαρός φοιτητής στα "504 χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας" (Mega)· οριακά πειστικοί είναι οι Δημήτρης Σταρόβας-Κώστας Κρομμύδας ως ευτυχές ζεύγος στο "Σόλο Καριέρα" (ΑΝΤ1). Οι χαρακτήρες δύο άλλων σειρών του Mega ("Τηλεμπόρα", "Κανείς δεν λέει σ' αγαπώ") που υποδύονται οι Σπύρος Πούλης και Παντελής Καναράκης είναι δευτερεύοντες και εντελώς προβλέψιμοι, ενώ ξεχωρίζει ο Τάσος Κωστής ως… γκέι μπράβος του αρχιμαφιόζου Γιάννη Μπέζου στην κομεντί "Μαχαιρώματα" του ΑΝΤ1. Η τηλεόραση αντιλαμβάνεται έστω και αργά ότι η ζωή έχει προχωρήσει. Προσπαθεί πλέον να δει εμπορικά το θέμα και αυτό την υποχρεώνει να το προσεγγίσει λιγότερο επιπόλαια απ' ό,τι στο παρελθόν. Μήπως οι αναφορές αυτές έκαναν τον τέως "εθνικό" μπασκετικό μας κόουτς, το βουλευτή της ΝΔ Γιάννη Ιωαννίδη, και τους ομοϊδεάτες του να ξεσπαθώσουν για τις "οθόνες που έπηξαν με γκέι" και τα "χαλασμένα στερεότυπα" που προβάλλονται από τους δέκτες μας; Είναι μια εκδοχή, αλλά από μόνη της δεν ευσταθεί. Μήπως οι πλέον συντηρητικοί συμπολίτες μας αγανακτούν με τις φήμες ότι μια σειρά γνωστά τηλεοπτικά πρόσωπα είναι "τοιούτοι"; Μάλλον όχι. Τέτοιες "ιδιορρυθμίες" ανέκαθεν συγχωρούνταν στον κόσμο του θεάματος.

Εκείνο που χαρακτηρίστηκε τελευταία ως "gay TV" έχει να κάνει με τις εμφανίσεις κάτι απίθανων τύπων σε μεσημεριανές κουτσομπολίστικες εκπομπές και κυρίως με τα παρασκήνια εκπομπών τύπου Super Idol και Fame Story - αυτών δηλαδή ακριβώς των ριάλιτι όπου το θέαμα καταφάσκει τον εαυτό του. Ειδικά το φετινό Fame Story 3 θα μείνει στην ιστορία όχι ως άλλη μια "Μουσική Ακαδημία" αλλά ως το ελληνικό τηλεοπτικό Stonewall! Είδαμε κριτές, στιλίστες, ίματζ μέικερς κ.λπ. να ξεσαλώνουν μέχρι τελικής πτώσεως, να παίρνουν σβάρνα τα κανάλια και από συντελεστές να αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές. Ακούσαμε προκλητικές αναφορές στην ιδιωτική ζωή ανθρώπων που στελεχώνουν τις παραπάνω εκπομπές, λες και το ποιόν του καθενός ορίζεται από το τι κάνει στο κρεβάτι του. Είδαμε για άλλη μια φορά ένα κοινό πεινασμένο για σκανδαλιστικές λεπτομέρειες που επιφανειακά το "σοκάρουν", κατά βάθος όμως μάλλον το εξιτάρουν - τίποτα δεν ερεθίζει τη φαντασία όσο το κρυφό, το απαγορευμένο. Γίναμε μάρτυρες βαθύτατης υποκρισίας αλλά και μεταμοντέρνων εξαλλοτήτων (ας όψεται ο... Έλληνας Γκυ Ντεμπόρ Παναγιώτης Χατζηστεφάνου). Όλα αυτά μαζί αποτελούν θαυμάσιο προσάναμμα για να πάρουν φωτιά τα μηχανάκια της AGB. Αυτό όμως πλέον ξεφεύγει από τα όρια της "gay TV". Είναι το θέαμα για το θέαμα. Ο θρίαμβος του εικονικού κόσμου επί του πραγματικού. Ποια θα ήταν η... ιδανική "gay TV"; Και δεν αναφερόμαστε βεβαίως σε γκέι συνδρομητικά κανάλια όπως αυτά που παίζουν ήδη σε Καναδά, Ιταλία, Γαλλία. Το ερώτημα αφορά το σύνολο του τηλεοπτικού προγράμματος. Και είναι δύσκολο να απαντηθεί, εφόσον ακόμα και οι "στρέιτ" τηλεοπτικοί χαρακτήρες σπάνια θυμίζουν τους πραγματικούς άντρες και ακόμα σπανιότερα τις πραγματικές γυναίκες (κάποιοι μάλιστα κατηγορούν γι' αυτό τους... γκέι σκηνοθέτες και σεναριογράφους). Ούτε συνιστά πρόοδο να γίνεται η ομοφυλοφιλία θέ(α)μα σε κάθε δεύτερο τηλεοπτικό παράθυρο.

Αν κάποιος έθετε το ζήτημα με τα κριτήρια του "πολιτικά ορθού", θα πρότεινε ισότιμη αντιμετώπιση, ανάδειξη της ιδιαιτερότητας, απαγόρευση προσβλητικών σχετικών αναφορών κ.λπ. Όμως το πρόβλημα - που αφορά οτιδήποτε παρεκκλίνει από τη μαζική αισθητική - έχει καταρχήν να κάνει με την ίδια τη φύση του μέσου ή μάλλον τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Για να μνημονεύσουμε ξανά τον Γκυ Ντεμπόρ, "το θέαμα δεν είναι ένα σύνολο εικόνων, αλλά μια κοινωνική σχέση ατόμων μεσολαβημένη από εικόνες". Εκείνο που μπορεί να προσδοκά κανείς είναι μια αλλαγή νοοτροπίας. Όμως τότε δεν θα μιλάμε για μια άλλη τηλεόραση - αλλά για μια άλλη κοινωνία.

Να σημειωθεί η σχεδόν παντελής απουσία από την ελληνική τηλεόραση οποιασδήποτε αναφοράς στη γυναικεία ομοφυλοφιλία, παρότι θεωρητικά θα ήταν πιο "αποδεκτή" από το κοινό. Αυτή επιβιώνει μόνο ως σοφτ πορνό σε ταινίες και σειρές τύπου "Erotica".