Αν υποψιαστώ

Κομμένα μανίκια και δαγκωμένα βερίκοκα

του Νίκου Μελά

Όταν οι δυτικοί περιηγητές του 17ου και 18ου αιώνα επέστρεφαν από την Ανατολή, μιλούσαν εκστατικοί για την Κίνα: αποτελεσματική κρατική διοίκηση, εντυπωσιακά δημόσια έργα, ζωγραφική, ποίηση. Μια μόνο πλευρά του Ουράνιου Βασιλείου δεν τους καθόταν καλά και αφορούσε τους πάντες, από τους ένδοξους αυτοκράτορες μέχρι τους πιο φτωχούς χωρικούς.

Πορτογάλοι ιεραπόστολοι περιέγραφαν γεμάτοι φρίκη του τεράστιο αριθμό νεαρών που εκπορνεύονταν και παρουσίαζαν το Ουράνιο Βασίλειο ως τα νέα Σόδομα. Σε αυτόν τον ξεπεσμό απέδιδαν τους σεισμούς, τις πλημμύρες και τις άλλες θεομηνίες που ανέκαθεν έπλητταν την Κίνα, και απορούσαν για το πώς οι ίδιοι οι Κινέζοι δεν το έβλεπαν έτσι.

Πάντως παρά το φανατισμό και την εγγενή στενομυαλιά τους, οι δυτικοί ιερωμένοι κατάλαβαν πολύ νωρίς ότι αυτή η εξάπλωση θα έπρεπε να εξηγείται από τις βαθιές ιστορικές της ρίζες. Πράγματι, όταν οι ερευνητές άρχισαν να ασχολούνται σοβαρά με τη μελέτη της κινέζικης ιστορίας και λογοτεχνίας διαπίστωσαν ότι η παράδοση της ομοφυλοφιλίας είχε καταγραφεί ήδη από την Εποχή του Χαλκού.

Ο ίδιος ο Κίτρινος Αυτοκράτορας (2697 – 2597 ? π.Χ.), μυθικός βασιλιάς και ιδρυτής της κινέζικης κουλτούρας αναφέρεται ότι είχε άντρες εραστές. Όσο για τα ποιητικά ονόματα που έδιναν οι Κινέζοι στην ομοφυλοφιλία («κομμένο μανίκι» και «δαγκωμένο ροδάκινο») προέρχονται από ιστορίες ομοφυλόφιλων αυτοκρατόρων, ο ένας από τους οποίους δοκιμάζοντας ένα πολύ γλυκό ροδάκινο έφαγε μόνο το μισό, αφήνοντας το υπόλοιπο για τον εραστή του, ο δε άλλος, για να μην ενοχλήσει τον αγαπημένο που είχε αποκοιμηθεί πάνω στο μεγάλο μανίκι του, προτίμησε να το κόψει φεύγοντας παρά να τον ξυπνήσει.

Μέσα από δεκάδες αιώνες κοινωνικής ανοχής η ομοφυλοφιλία είχε εξελιχθεί σε μια κουλτούρα με πολύ εξελιγμένες εκφράσεις όπως πολυτελή κέντρα συνάντησης, τεϊοποτεία και μια πλούσια λογοτεχνία. Ήταν απόλυτα ενσωματωμένη στην κοινωνία με γάμους ατόμων ίδιου φύλου (άντρες ή γυναίκες), ή με ετεροφυλόφιλους γάμους αλλά με παράλληλη διατήρηση αρσενικών εραστών ή παλλακίδων, μεμονωμένων ή σε χαρέμια. Η τελευταία εναλλακτική λύση ήταν απόλυτα ασφαλής αφού ήταν κοινωνικά αποδεκτή και δεν ενείχε τον κίνδυνο να γεννηθούν εξώγαμοι απόγονοι που θα διεκδικούσαν την αρχική περιουσία. Σε τελευταία ανάλυση καμία από τις κρατούσες θρησκείες δεν την καταδίκαζε ως αμαρτία.

Την ομοφυλοφιλία τη συναντούσε κανείς σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, από τους ένδοξους αυτοκράτορες μέχρι τους πιο φτωχούς χωρικούς. Σε μερικές περιόδους της ιστορίας φαίνονταν να έχει μεγαλύτερη διάδοση, παρακινούμενη από τις τάσεις της Αυτοκρατορικής Αυλής, σε άλλες λιγότερη, αλλά ήταν πάντα ζωντανή από την απώτατη αρχαιότητα μέχρι την εποχή του Μάο.

Από τη μελέτη του λογοτεχνικού υλικού (μυθιστορήματα, ποιήματα, βιογραφίες), που πάντως είναι λιγότερο από την αρχαία Ελληνική ή μεσαιωνική Ιαπωνική παραγωγή, προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Η αντρική ομοφυλοφιλία δεν αντιμετωπιζόταν με τον ίδιο τρόπο όπως η γυναικεία. Υπάρχουν ελάχιστες αναφορές στη δεύτερη, γεγονός που όμως μπορεί να οφείλεται στο ότι η ερωτική λογοτεχνία γραφόταν από άντρες για άντρες. Ανάμεσα σ’ αυτούς η σχέση ακολουθούσε το μοντέλο του κυρίαρχου /υποδεέστερου ή του ενεργητικού /παθητικού, παρόμοια με την αρχαία Αθήνα. Αυτή η διάταξη ήταν ξεκάθαρα επηρεασμένη από τη φιλοσοφία του Κομφούκιου που καθόριζε όλη τη δομή της κινέζικης κοινωνίας, και όπου ο σεβασμός της ιεραρχίας ήταν απόλυτος.

Παρότι περιγράφονται διάφορες σεξουαλικές πρακτικές, ο πρωκτικός έρωτας αναφέρεται πολύ συχνότερα σε κάθε είδος λογοτεχνίας. Και εδώ η κοινωνική ιεραρχία καθρεφτιζόταν στη διανομή των σεξουαλικών ρόλων. Οι εκπορνευόμενοι νέοι που είχαν σεξουαλικές επαφές με ενήλικες πολύ συχνά συμπεριφέρονταν και ντύνονταν σαν γυναίκες, βάζοντας τη σχέση στο βολικό μοντέλο άντρας/γυναίκα. Προφανώς η κοινωνική θέση ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρέαζε την έκφραση της σεξουαλικότητας των αντρών. Υπάρχουν πολλές αναφορές για άντρες που ανεβαίνοντας κοινωνική τάξη άλλαξαν και σεξουαλικό ρόλο από παθητικό σε ενεργητικό, καθώς και για άλλους που μετά από μια περίοδο αποκλειστικά ομοφυλόφιλων σχέσεων παντρεύτηκαν γυναίκες και έκαναν παιδιά.

Δεδομένου όμως ότι ο γάμος ήταν ένα κοινωνικό συμβόλαιο διαιώνισης της γενιάς και όχι μια ρομαντική ένωση δύο ανθρώπων, οι σύζυγοι (και κυρίως οι άντρες) έψαχναν αλλού για ρομαντικό έρωτα και σεξουαλική ικανοποίηση. Έτσι δεν εκπλήσσουν ιστορίες μεγάλου πάθους, αυτοθυσίας, υπερβολών ανάμεσα σε εραστές του ίδιου φύλου, αλλά και «χρήση» εραστών για κοινωνική ανέλιξη και απόκτηση πλούτου.

Μέχρι την άφιξη των Δυτικών με τις περίεργες, ομοφοβικές τους ιδέες, με εβραιοχριστιανικό υπόβαθρο, επικαλυμμένες από «ιατρική» αυθεντία, η ομοφυλοφιλία ήταν εξαιρετικά διαδεδομένη στην Κίνα. Τα πράγματα όμως άρχισαν να αλλάζουν στις αρχές του 20ου αιώνα υπό την καταστροφική επήρεια της δυτικής κουλτούρας. Η επανάσταση του Μάο έδωσε τη χαριστική βολή σε μια σεξουαλικότητα που θεωρήθηκε «νοσηρό κατάλοιπο της παλιάς κοινωνίας». Με την κατηγορία της «αντιεπαναστατικής συμπεριφοράς» και του «χουλιγκανισμού», οι κομμουνιστές καταδίκασαν πολλούς ομοφυλόφιλους σε φυλακή, καταναγκαστικά έργα, ακόμη και σε θάνατο, αναγκάζοντας την πλειοψηφία τους να κρυφτεί.

Σαν σημάδι των μεταβαλλόμενων καιρών, από το 1997 η ομοφυλοφιλία δεν θεωρείται πια ψυχική διαταραχή και δεν διώκεται ποινικά. Αντίθετα, στην κινεζοκρατούμενη δικτατορία της Σιγκαπούρης, η ομοφυλοφιλία εξακολουθεί να θεωρείται διαστροφή που έρχεται από την ηθικά ξεπεσμένη Δύση και που «συγκρούεται με τις παραδοσιακές ηθικές αξίες της κινέζικης κοινωνίας»!

Βιβλιογραφία

http://en.wikipedia.org/wiki/Homosexuality_in_China

http://www.unesco.org/courier/2001_07/uk/doss24.htm

http://www.fordham.edu/halsall/pwh/china-gaytexts.html

http://www.chinavoc.com/life/focus/cnkorean.asp